ในหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยพุทธศักราช 2560 ได้กำหนดประสบการณสำคัญที่เด็ก ๆ ควรมี เพื่อเป็นแนวทางให้กับคุณครูได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอนได้เหมาะสม และครอบคลุมกับพัฒนาการตามวัยของเด็ก ที่เด็กควรปฏิบัติได้ ซึ่งคุณพ่อคุณแม่ก็สามารถนำประสบการณ์สำคัญที่ระบุไว้ในหลักสูตรไปปรับใช้กับลูก ๆ ที่บ้านได้เช่นกันนะคะ เพื่อที่จะมีแนวทางการพัฒนาลูก ๆ ของเราให้เป็นไปในทิศทางเดียวกับโรงเรียน
เรามาดูกันว่า เด็กอนุบาลวัย 3-6 ปี ควรมีประสบการณ์สำคัญด้านใดบ้าง ประสบการณ์สำคัญที่เด็กควรมีแบ่งออกเป็น 4 ด้าน คือ ด้านร่างกาย ด้านอารมณ์ ด้านสังคม ด้านสติปัญญา
1. ด้านร่างกาย
ควรฝึกให้เด็กได้มีประสบการณ์ในการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ กล้ามเนื้อมัดเล็ก และการประสานสัมพันธ์ระหว่างกล้ามเนื้อและระบบประสาทต่าง ๆ รวมไปถึงการสอนให้เด็กรู้จักการดูแลสุขภาพและสุขอนามัย รักษาความปลอดภัยของตนเอง
ตัวอย่างกิจกรรมที่ส่งเสริมประสบการณ์สำคัญเพื่อพัฒนาร่างกาย
• เต้นประกอบเพลงสนุก ๆ หรือทำท่าโยคะง่าย ๆ
• เตะฟุตบอล โยนรับลูกบอล วิ่งเร็ว วิ่งเก็บของ เคลื่อนไหวข้ามสิ่งกีดขวางต่าง ๆ
• คลาน ลอด มุด โดยคุณพ่อคุณแม่อาจจะสร้างเส้นทางสนุก ๆ ไว้ท้าทายลูก ๆ
• ทำงานศิลปะด้วยเทคนิคต่าง ๆ เช่น การวาด การปั้น การฉีก การตัดปะ
ที่สำคัญอย่าลืมสอนให้เด็กรู้จักการระมัดระวังตนเองให้ปลอดภัยจากการทำกิจกรรมต่าง ๆ รวมถึงการดูแลสุขอนามัยง่าย ๆ เช่น การล้างมือ การทำความสะอาดร่างกาย หลังจากทำกิจกรรมต่าง ๆ เสร็จด้วยนะคะ
2. ด้านอารมณ์ จิตใจ
ฝึกให้เด็กได้แสดงออกทางอารมณ์และความรู้สึกที่เหมาะสมกับวัย มีความสุข ร่าเริงแจ่มใส รู้จักการเห็นอกเห็นใจผู้อื่น มีคุณธรรมจริยธรรม สุนทรียภาพ ความรู้สึกที่ดีต่อตนเอง และความเชื่อมั่นในตนเอง
ตัวอย่างกิจกรรมพัฒนาประสบการณ์สำคัญเพื่อพัฒนาอารมณ์
• ให้เด็กได้เล่นของเล่น ร้องเพลง การเล่นเครื่องดนตรีง่าย ๆ
• การทำงานศิลปะ ให้เวลาเด็กได้สร้างสรรค์ผลงานของตนเอง และอย่าลืมชื่นชมเด็ก ๆ โดยชมถึงการกระทำและความตั้งใจของเด็ก ๆ มากกว่าตัวผลงาน
• การฟังนิทาน พูดคุยเกี่ยวกับเรื่องราวในนิทานว่าเด็กมีความคิดเห็นอย่างไร เกิดเหตุการณ์สถานการณ์เหล่านี้จะทำอย่างไร
• เปิดโอกาสให้เด็ก ได้ทำกิจกรรมที่ตนเองชอบ
• ฝึกให้เด็กพูดอธิบายความรู้สึกของตนเอง
3. ด้านสังคม
ฝึกให้เด็กได้เรียนรู้การเข้าสังคม รู้จักการสร้างปฏิสัมพันธ์กับบุคคลต่าง ๆ และสิ่งแวดล้อมรอบตัว รู้จักการปฏิบัตตามกฏระเบียบต่าง ๆ ของสังคม และการมีวินัยในตนเอง
ตัวอย่างกิจกรรมพัฒนาประสบการณ์สำคัญเพื่อพัฒนาสังคม
• ฝึกให้เด็กทำกิจวัตรด้วยตนเอง เพื่อเรียนรู้เรื่องความรับผิดชอบ และการมีวินัย
• เปิดโอกาสให้เด็กได้เล่นและทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่น เพื่อให้เด็กเรียนรู้การแบ่งปัน การรอคอย
• พาเด็กออกไปทกิจกรรมแปลกใหม่ที่ท้าทาย เปิดโลกทัศน์ให้กับเด็ก ๆ ได้เรียนรู้และรู้จักการทำกิจกรรมต่าง ๆ ที่นอกเหนือจากที่บ้านและโรงเรียน
4. ด้านสติปัญญา
ฝึกให้เด็กเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ รอบตัวในชีวิตประจำวัน ผ่านประสาทสัมผัสทั้งห้า เรียนรู้การใช้ภาษา ในการสื่อสารความต้องการ ถ่ายทอดความคิด เปิดโอกาสให้เด็กได้จินตนาการและใช้ความคิดสร้างสรรค์ ฝึกการสังเกต การจำแนกและเปรียบเทียบ และฝึกคิดวิเคราะห์ คิดแก้ปัญหาอย่างเป็นเหตุเป็นผล
ตัวอย่างกิจกรรมพัฒนาประสบการณ์สำคัญเพื่อพัฒนาสติปัญญา
• อ่านนิทานให้เด็กฟัง และถามคำถามง่าย ๆ จากนิทาน ทั้งคำถามเชิงความจำ ความเข้าใจ การคิดวิเคราะห์แบบง่าย ๆ
• เล่นเกมใบ้คำจากภาพหรือสิ่งของ เพื่อให้เด็กฝึกถ่ายทอดความคิด ฝึกการใช้ภาษา
• ทำการทดลองวิทยาศาสตร์ง่าย ๆ
• ทำขนมหรืออาหาร เรียนรู้การชั่ง ตวง วัด
• เล่นของเล่นที่พัฒนาการคิด เช่น บล็อก จิ๊กซอว์ เกมการศึกษาต่าง ๆ
ประสบการณ์สำคัญ ตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 ที่กระทรวงศึกษาธิการได้กำหนดไว้ มีทั้งหมด 4 ด้าน ร่างกาย อารมณ์ สังคมและสติปัญญา ซึ่งถือเป็นพัฒนาการ 4 ด้านพื้นฐานที่ควรพัฒนาตั้งแต่วัยอนุบาล เพื่อที่จะเป็นรากฐานที่ดีในการพัฒนาเด็กต่อไปในวัยประถม รู้อย่างนี้แล้วคุณพ่อคุณแม่ก็อย่าลืมพัฒนาลูก ๆ ให้ครบทั้ง 4 ด้านนะคะ