นิทานกับการพัฒนา IQ EQ และ MQ
เก่ง ดี และมีสุข ถือเป็นคุณลักษณะพื้นฐานของเด็ก ๆ ที่คุณพ่อคุณแม่หลาย ๆ คนคงอยากให้ลูกของเรามี
เก่ง … คือ มีความรู้ ความคิด ไหวพริบ แก้ปัญหาในชีวิตประจำวันได้
ดี…คือ มีความดีงามในจิตใจ ดีงามต่อทั้งตนเองและผู้อื่น
มีสุข… คือ มีความสุขกับสิ่งง่าย ๆ รอบตัว รับมือปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตได้อย่างเหมาะสม
เมื่อมองในอีกมุมเก่ง ดี และมีสุข นั้นสอดคล้องกับความฉลาดของเด็ก ๆ ในแต่ละด้าน คือ IQ EQ และ MQ
IQ หรือ Intelligence Quotient คือ ความฉลาดในการเรียนรู้ หรือความฉลาดทางสติปัญญา เป็นความสามารถในการคิด วิเคราะห์ แก้ปัญหา ความสามารถในเชิงภาษาและการคำนวณ โดยปกติแล้ว IQ ของคนปกติจะอยู่ที่ 90-110 โดยผ่านการทดสอบจากแบบวัด ซึ่ง IQ สอดคล้องกับความเก่ง
EQ หรือ Emotional Quotient คือ ความฉลาดในด้านอารมณ์ เป็นความสามารถที่จะรับรู้ถึงความรู้สึกและอารมณ์ของตนเอง อารมณ์ความรู้สึกของผู้อื่น และสามารถจัดการกับอารมณ์นั้น ๆ ได้เหมาะสมกับสถานการณ์ ซึ่ง EQ สอดคล้องกับการมีความสุข
MQ หรือ Moral Quotient คือ ความฉลาดในเรื่องของคุณธรรม จริยธรรม ศีลธรรม สามารถควบคุมตนเองให้มีคุณธรรมและจริยธรรมได้ เช่น มีความรับผิดชอบ มีความเมตตา มีความซื่อสัตย์ เป็นต้น ซึ่ง MQ สอดคล้องกับความดี
ปัจจัยที่ส่งผลต่อการมี IQ EQ และ MQ ที่ดีนั้นเกิดได้ทั้งปัจจัยภายนอก คือ อาหาร การเลี้ยงดู และสภาพแวดล้อมที่เด็กแต่ละคนเติบโตมา และปัจจัยภายใน คือ พันธุกรรมที่ติดตัวมากตั้งแต่กำเนิด หนึ่งใน ปัจจัยภายนอกที่สร้างได้ใกล้ตัว ได้ทุกเวลา และไม่มีขีดจำกัด คือ การใช้หนังสือนิทาน หากคุณพ่อคุณแม่ท่านใด ที่ชอบและรักการอ่านนิทานให้ลูกฟังอยู่แล้ว ก็จะรู้ว่านิทานแต่ละเรื่องสามารถพัฒนา IQ EQ และ MQ ได้ ผ่านเรื่องราวในนิทานที่สะท้อนความคิดการกระทำของตัวละคร แต่อีกวิธีการหนึ่งที่จะช่วยให้เด็ก ได้พัฒนา IQ EQ และ MQ ยิ่งขึ้นไปอีก คือการที่คุณพ่อคุณแม่ชวนลูก ๆ พูดคุยเกี่ยวกับนิทานด้วยคำถามที่กระตุ้นการคิดของเด็ก ซึ่งสามารถตั้งคำถามให้สอดคล้องกับ IQ EQ และ MQ ได้
ให้คุณพ่อคุณแม่เริ่มต้นจากการ เล่านิทานให้ลูกฟัง เลือกหนังสือนิทานที่ดีมีคุณภาพ เหมาะกับวัยของลูก โดยดูจากเนื้อหาและภาพวาด แล้วอ่านนิทานให้ลูกฟัง โดยไม่ใส่ความคิดเห็นของคุณพ่อคุณแม่ลงไปขณะเล่า เมื่อเล่านิทานจบชวนลูก ๆ พูดคุยและตั้งคำถามกับลูก
คำถามเพื่อพัฒนา IQ เช่น คำถามเชิงความจำ ความเข้าใจ การลำดับเรื่องราวในเรื่องว่าอะไรเกิดขึ้นก่อน – หลัง การนับตัวละครในนิทาน
คำถามเพื่อพัฒนา EQ เช่น คำถามที่สะท้อนอารมณ์ความรู้สึก โดยการสมมติเด็ก ๆ เป็นตัวละครในนิทานว่าเกิดเหตุการณ์เช่นนี้หนูจะรู้สึกอย่างไร หนูจะจัดการกับอารมณ์และความรู้สึกของตนเองอย่างไร
คำถามเพื่อพัฒนา MQ เช่น คำถามเกี่ยวกับคุณงามความดีในนิทาน ใครทำอะไรถูกต้องหรือไม่อย่างไร ไม่ถูกต้องอย่างไร
ตัวอย่างคำถามง่าย ๆ ที่ใช้ถามลูกเพื่อพัฒนา IQ EQ และ MQ
► เกิดอะไรขึ้นในนิทานบ้างลองเล่าเรื่องราวให้แม่ฟังหน่อยได้ไหมคะ
► ลูกว่าทำไมเขาถึงทำแบบนี้
► ลูกว่าเขาสามารถทำวิธีอื่นได้อีกไหม
► ถ้าลูกเจอเหตุการณ์แบบนี้ลูกจะรู้สึกอย่างไร
► ถ้าลูกเจอเหตุการณ์แบบนี้ลูกจะแก้ปัญหาอย่างไร
► ลูกว่าการกระทำของคนในเรื่องดีหรือไม่ ควรทำหรือไม่ควรทำและถ้าเป็นลูก ลูกจะทำอย่างไร
ซึ่งคุณพ่อคุณแม่สามารถตั้งคำถามนอกเหนือจากที่ยกตัวอย่างข้างต้นได้ โดยพิจารณาจากเรื่องราวในนิทานแล้วเราจะเห็นเลยว่า ลูกมีความคิดและการตัดสินใจกับเหตุการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างไร
เห็นประโยชน์ของนิทานแล้ว อย่าลืมหาหนังสือนิทานดี ๆ ที่มีคุณภาพ และเสริมกับเทคนิคง่าย ๆ ที่นำมาฝากข้างต้น แล้วจะพบว่า นิทานพัฒนาลูกได้มากกว่าที่คิดนะคะ
Writter : ครูกิ๊ก