เล่นดินทราย ดีอย่างไร
เผยแพร่ครั้งแรกเพจสถาบันพัฒนาการเรียนรู้ทักษะศตวรรษที่21 ตีพิมพ์ครั้งแรก นิตยสารVmag

หากคุณพ่อคุณแม่อยากให้ลูกฉลาด แล้วไม่รู้จะทำอะไรกับลูกเล็ก หรือไม่รู้จะจัดการความซนความดื้อของลูกหลานอย่างไรดี แม้กระทั่งหากรู้สึกว่าลูกหลานออกจะเฉื่อยๆ ไม่ทำอะไร คำแนะนำคือซื้อทรายให้เขาเล่นสักกอง วางถังน้ำไว้ข้างๆ สักถัง จะมีอุปกรณ์เล่นทรายหรือไม่ไม่สำคัญ จานชามช้อนพลาสติกเก่าๆ ขวดพลาสติดน้ำอัดลมที่กินหมดแล้ว วางของเหล่านี้ไว้ข้างๆกองทราย ที่เหลือพวกเขาจัดการเอง

เกิดประโยชน์ทันที 9 ประการ
1. กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์  การเล่นกองทรายกับน้ำเป็นการเล่นที่มีเสรีภาพที่สุดในโลก คุณพ่อคุณแม่ปล่อยเขาเล่นอย่างอิสระ (Free Play) อย่าไปช่วยหรือออกความคิดเห็น ปล่อยเขาเลอะเทอะเปรอะเปื้อนตามสบาย ความเป็นอิสระประกอบกับวัสดุที่ไม่มีขอบเขต เช่น ทรายและน้ำ จะช่วยให้เขาคิดสร้างสรรค์ได้อย่างไม่น่าเชื่อ ความคิดสร้างสรรค์ในเด็กเล็กเราเรียกว่า Initiative จะทำให้เซลล์ประสาทในสมองยืดแขนงประสาทออกไปแตะและเชื่อมต่อกับเซลล์ประสาทตัวอื่นๆ เกิดเป็นเครือข่ายใยประสาทนับล้านล้านตัว นี่คือวิธีกระตุ้นและเตรียมความพร้อมสมองของลูกเล็กที่ดีที่สุดในโลก และราคาถูกที่สุด

2. ได้ใช้พลังที่ล้นเหลือ สำหรับเด็กซน เด็กดื้อ รวมทั้งเด็กสมาธิสั้น (ซึ่งเป็นจริงหรือเปล่าก็ไม่รู้) การปล่อยเขาไว้กับกองทรายและน้ำอย่างเสรีช่วยระบายพลังส่วนเกินได้ดียิ่ง มีข้อแม้ว่านี่คือเวลาและสถานที่ของเขา คุณพ่อคุณแม่กรุณาอย่ายุ่ง ท่านลองทำสักพักเด็กจะดื้อน้อยลงอย่างเห็นได้ชัด

3. รู้จักเล่นกับผู้อื่น  หากมีพี่น้องหรือเด็กเล็กสัก 1-2 คนเล่นด้วย พวกเขาจะเรียนรู้วิธีเล่นด้วยกันโดยธรรมชาติ ช่วยกันคิดสร้างสรรค์วิธีเล่น ดีกว่านั้นคือพวกเขาเรียนรู้วิธีแบ่งพื้นที่เล่น รู้จักแบ่งปัน และรู้จักการอยู่ร่วมกับผู้อื่นโดยสามารถลองผิดลองถูกได้ตามสบาย จะตบตีกันบ้างเดี๋ยวก็ดีกันเอง

4. ฝึกทักษะทางภาษา ได้ฝึกภาษา ระหว่างที่เด็ก 2 คนหรือมากกว่าเล่นด้วยกัน เขาจะพูดกันหรือพูดคนเดียวอย่างแน่นอน การพูดคือการฝึกใช้ภาษา วัตถุที่จับต้องได้มิใช่เรื่องยาก การเรียกชื่ออุปกรณ์การเล่นเป็นของหมูๆ แต่ที่ดีกว่านี้คือคำพูดที่เป็นนามธรรมหรือวลีที่เราๆใช้กันในชีวิตประจำวัน คำหรือวลีเหล่านี้จะปรากฏบนกองทรายและถังน้ำเสมอ ซึ่งปรากฏมากและบ่อยกว่าการเขี่ยแท็บเล็ตคนเดียวอย่างแน่นอน “ขอหน่อย” “อย่าทำ” “ไม่เอา” “อยู่นิ่งๆ” “พี่ว่านะ...” “ชั้นก็อยู่หมู่บ้านสัมมากร” เป็นต้น

5. พัฒนาการทางภาษา (language development) และการเล่นสมมติ (role play) เป็นของสองสิ่งที่พัฒนาด้วยกันและส่งเสริมกันและกันเสมอ ยิ่งพัฒนาทางภาษามากก็คิดบทบาทสมมติได้มาก ยิ่งเล่นสมมติมากภาษายิ่งรุดหน้าขึ้นไปอีก สมมติเป็นครู สมมติเป็นหมอ สมมติเป็นแม่ครัว คุณพ่อคุณแม่นั่งใกล้ๆ ในระยะที่ได้ยินพวกเขาคุยกัน แล้วท่านจะมีความสุข

6. แม้ว่าระหว่างการเล่นเราจะให้อิสระเต็มที่ สกปรกกันได้ตามสบาย แต่เสรีภาพและความสกปรกนั้นจะมีขอบเขต คุณพ่อคุณแม่ต้องกำหนดพื้นที่เล่นให้ชัดเจนและห้ามออกนอกเขต เช่น ไม่ย่ำเท้าที่สกปรกขึ้นบ้าน ไม่ขนทรายออกนอกบริเวณหรือขนขึ้นบ้าน นอกจากนี้ยังกำหนดเวลาเล่นที่ชัดเจน ตอนเย็นวันธรรมดาให้เล่นถึงกี่โมง ฟ้ามืดแล้วประมาณกี่โมงต้องเลิก กติกาเช่นนี้ตกลงกันให้เรียบร้อยแล้วปฏิบัติ เสาร์อาทิตย์ให้เล่นวันละสองรอบๆละกี่ชั่วโมงก็ว่าไป ด้วยวิธีนี้นอกจากเขาได้ความคิดสร้างสรรค์จากเสรีภาพที่ให้แล้ว เขายังจะได้วินัยและการควบคุมตนเองให้อยู่ภายใต้กฎ กติกา มารยาทของสังคมอีกด้วย รับรองว่าดีกว่าเล่นเกมเยอะ

7. บนกองทราย เขาต้องใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ทั้งแขนขา ยืนทรงตัว ย่ำบนทราย ตักทราย ออกแรงต้นแขนงัดทรายขึ้นมา เหล่านี้ทำให้กล้ามเนื้อมัดใหญ่แข็งแรง กล้ามเนื้อมัดใหญ่แข็งแรงจะส่งผลกระทบถึงพัฒนาการทางจิตวิทยาที่เรียกว่า Autonomy คือความมั่นใจว่าเราก็ทำได้ นอกจากคุมฉี่คุมอึได้แล้ว ยังคุมแขนขาได้อีกด้วย เก่งอะไรเช่นนั้น ในทิศทางตรงข้าม เด็กเล็กที่ยังคุมอึคุมฉี่ได้ไม่ดีนัก ปล่อยให้เล่นกองทรายและน้ำไปสักพัก แล้วท่านจะพบว่าเขาคุมฉี่และอึได้ดีขึ้น

8. บนกองทราย เขาต้องใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กระหว่างนิ้วมือสิบนิ้วอย่างเป็นอิสระ กล้ามเนื้อบริเวณนี้มีมากกว่าร้อยมัดเพื่อเตรียมให้มนุษย์สามารถสร้างสรรค์งานศิลปะที่สัตว์อื่นทำไม่ได้ ยิ่งสิบนิ้วเคลื่อนไหวได้อย่างละเอียดและมีเสรีภาพไปได้ทุกทิศทางมากเท่าไร สมองส่วนที่รับผิดชอบนิ้วมือทั้งสิบซึ่งกินอาณาบริเวณกว้างขวางมาก จะทวีขนาดและปริมาณข่ายใยประสาทมากยิ่งขึ้นและซับซ้อนมากยิ่งขึ้น เด็กเล็กจะไม่เพียงมีนิ้วมือทั้งสิบพร้อมใช้งานศิลปะ แต่สมองที่พัฒนาตามความสามารถของนิ้วมือทั้งสิบส่งผลให้ไอคิวสูงขึ้นไปอีก เพราะไอคิวมิใช่ดัชนีวัดความฉลาด ไอคิวเป็นดัชนีวัดความสามารถในการปรับตัว

9. สิบนิ้วแคล่วคล่อง ข่ายใยประสาทในสมองยิ่งคล่องแคล่ว เปรียบเสมือนตรอกซอกซอยที่สานเป็นร่างแหไม่สิ้นสุด รถจะติดหรือชีวิตมีอุปสรรคเช่นไร ลูกของเราก็หาซอยเข้าหรือรู้วิธีเอาตัวรอดได้เสมอ

เทียบกับคัดไทยซึ่งพัฒนากล้ามเนื้อนิ้วได้บางมัดแต่ทำลายหลายมัด หรือใช้นิ้วเพียงสองนิ้วเขี่ยแท็บเล็ต การปล่อยลูกๆเล่นกองทรายมีประโยชน์มากกว่ามาก

อย่าลืม เมื่อหมดเวลาเล่น เขาต้องอาบน้ำ ระหว่างเล่นเป็นเวลาที่คุณพ่อคุณแม่ห้ามบ่นเรื่องความสกปรก อย่าลืมว่ากติกาคือนั่นเป็นเวลาอิสระ และเราเคารพกติกาให้เขาดู พอถึงเวลาหยุดเล่น เขาจะเคารพกติกาให้เราดู คือไปอาบน้ำ กติกาสังคมมิได้เกิดจากการสั่งสอน แต่เกิดจากการทำให้ดู

กองทราย 1 กอง กำไรหลายเท่าตัว

อ่านต้นฉบับ : Facebook นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

สินค้าแนะนำ

ชุดขุดทราย Sand Play Set

900.-

หยิบใส่ตะกร้า